ประเพณีการเกิด

ประเพณีการเกิด เริ่มตั้งแต่ก่อนตั้งครรภ์ เชื่อกันว่าบุตรเทพธิดาได้จุติมาเกิดในโลก โดยจะมีดาวตก ชาวบ้านเรียกว่า " ผีเล่นตรวจ "

การปฏิบัติในสมัยโบราณเมื่อตั้งครรภ์

ก. ความเชื่อ บางท้องถิ่นเชื่อว่า เด็กที่มาเกิดจะมาอาศัยที่ขาของแม่หรือที่น่องของพ่อเป็นเวลา 7 วัน ระยะนี่พ่อจะมีอาการปวดเมื่อย และอยากกินของเปรี้ยว ๆ

ข. ข้อห้ามสำหรับมารดา    1. ห้ามนั่งที่บันไดนาน ๆ เพราะเชื่อว่าจะทำให้คลอดยาก    2. ห้ามตอกตะปู เพราะตะปูทำให้ติดกันแน่น เชื่อว่าคลอดยาก    3. ห้ามอาบน้ำหลังตะวันตกดิน เพราะจะทำให้แฝดน้ำ    4. ห้ามไปงานศพ เพราะผีจะตามมาบ้าน

ค. การฝากครรภ์ จะฝากท้องกับหมดตำแย โดยจะต้องเตรียมสิ่งของคือ    1. มะพร้าว 1 ลูก ต่อยเป็น 2 ซีก เอาไว้บ้านหมอตำแย 1 ซีก เอากลับบ้าน 1 ซีก    2. ข้าวเหนียว 1 ขัน    3. หมาก 3 ลูก พลู 1 กำ    4. เทียนไข 1 เล่ม    ในระยะฝากครรภ์ต้องให้หมอตำแยมาตรวจท้องเรียกว่า " คัดท้อง "

ง. การเตรียมตัวในการคลอด    1. ฟืน ก้อนเส้า แม่ไฟ แคร่อยู่ไฟ    2. การตั้งราดคือ ราดพ่อ ราดแม่และราดหมอ และบอกตายายของผู้คลอดและของหมอตำแย เพื่อให้การคลอดเป็นไปด้วยดี

จ. การเตรียมตัวของหมอตำแย    1. กระสอบนั่ง 3 ใบ สำหรับใส่ราด 3 ราด มีของต่าง ๆ เช่น ข้าวสาร ด้ายดิบ หมากพลู เป็นต้น    2. ด้ายดิบ 9 ริ้ว    3. หมาก 9 คำ พลู 9 ใบ ใส่ราดละ 3 คำ    4. ข้าวสาร 3 กำ ใส่ราดละ 1 กำ    5. เหรียญ 3 เหรียญ ใส่ราดล่ะ 1 เหรียญ    6. เทียนไข 3 เล่ม

ฉ. การทำคลอด เมื่อเจ็บท้องหมอตำแยจะเอาน้ำมะพร้าวมานวดที่ท้อง เพื่อให้ถุงน้ำทังแตก เมื่อคลอดเสร็จหมดตำแยจะเหยียบเรียกว่า "เหยียบสุ่ม "  จากนั้นอาบน้ำอุ่นทำความสะอาดตัวแม่ แม่ว่าคาถา " นะ มะ นะ ทะ " และกิน " ข้าวเรียน " ( ข้าวเย็นติดหม้อตำผสมกับพริกไทยและเกลือ ) แล้วให้แม่ขึ้นแคร่อยู่ไฟ

ส่วนทารก หลังจากคลอดจะตัดสายสะดือด้วยไม่ไผ่บาง ๆ วางบนขมิ้นแล้วตัด นำส่วนมี่ตัดไปแตะที่ปากเด็กและมือ สะดือทาด้วย ยอดพลับพลาขี่เต่าหรือหญ้าใต้ใบ ส่วนรกเด็กนำไปคลุกกับพริกไทยป่นและเกลือ ใส่หม้อดินนำไปฝังใต้ต้นส้ม เชื่อว่าเด็กจะฉลาด จากนั้นให้เด็กนอนในกระด้ง 3 วัน

จากนั้นทำพิธีเปิดปากเด็กดังนี้    1. .ใช้หนามหรือเข็ม ( 3 เล่ม) จิ้มน้ำตาลแว่น หรือขนมหวานให้เด็กดูด เพื่อให้เด็กพูดหวาน    2. จากนั้นนำเด็กลงเปล มีอาหาร 12 อย่าง คือ ขนมโค ขนมแดง ข้าวปากหม้อ ขนมขาว ข้าวเหนียว เหนียวน้ำผึ้ง แกงหรือกับอื่น ๆ จนครบ 12 อย่าง เพื่อบอกให้แม่ซื่อทราบ    3. การทำพิธีเพื่อให้แม่ซื่อทราบต้องเตรียม หมาก 3 คำ, พลู 3 ใบ, หวี. หิน 1 ก้อน. รวงข้าว 3 รวง, น้ำ 1 ขัน. แหวน, มีด, เทียนไข, เหรียญเงิน, ทราย 1 กอง, ร่ม 1 คัน, กรรไกร    4. หมอจะประกอบพิธีอุ้มเด็กลงพื้นดินทางบันได แล้วกล่าวนะโม 3 จบ    5. จุดธูปเทียนอธิษฐานพระแม่ธรณี จับท้าวเด็กเหยียบเงิน ทอง ข้าว หวี กรรไกรและมีด ยกเท้า  ไป 9 ย่าง ทุก ๆ 3 ย่าง จะต้องย่างในขันน้ำ    6. กางร่มไปเก็บดอกไม้ เอาดอกไม้ให้แม่ หมอผูกเปล วางขันน้ำในเปลแล้ววางใต้เปล    7. เอาเด็กนอนในเปล หมอว่าคาถาและร้องเพลงเด็ก เป็นอันเสร็จพิธี